نقد فیلم Spider-Man: No Way Home

Spider-Man: No Way Home فیلمی است که در آن پیتر پارکر با دنیای چندگانه برخورد می‌کند؛ مکانی که در آن واقعیت‌های متناوب مختلف با هم وجود دارند. این چندجهانی یا مولتی‌ورس به شخصیت‌هایی از واقعیت‌های مختلف  اجازه می‌دهد تا به دنیای سینمایی مارول راه پیدا کنند. به زبان عامیانه، این بدان معناست که دکتر اختاپوس از فیلم مرد عنکبوتی 2 در سال 2004 می‌تواند با نسخه تام هالند پیتر پارکر مبارزه کند. یا به همین ترتیب، الکترو از مرد عنکبوتی شگفت انگیز 2 را می‌توان از آن فیلم قدیمی اندرو گارفیلد جدا کرد و در فیلم جدید قرار داد.

بنابراین، مولتی‌ورس راهی است برای همزیستی برداشت‌های مختلف از شخصیت‌های مختلف. اساساً این سیستم می‌گوید که تمام آن فیلم‌های مختلف در گذشته مارول، یعنی فیلم‌های غیر MCU  همگی جدول‌های زمانی متناوب هستند که اگر داستان بخواهد، می‌توانند با MCU همگرا شوند. و این فیلمی است که همه چیز در آن شروع می‌شود. البته، این اثر اولین فیلم مرد عنکبوتی نیست که به چندجهانی می‌پردازد، چرا که این نقطه عطف خاص به انیمیشن Spider-Man: Into the Spider-Verse تعلق دارد. با این حال، No Way Home اولین فیلم بلند لایو اکشن است که این منظره را طی می‌کند، و فیلمی است که می‌تواند از انبوهی از آثار لایو اکشن قدیمی مارول استفاده کند.

اما Spider-Man: No Way Home دقیقاً از جایی شروع می‌شود که فیلم مرد عنکبوتی دور از خانه به پایان رسیده بود؛ این یعنی در همان شروع کار فاش می‌شود که پیتر پارکر در واقع همان مرد عنکبوتی است. با نمایان شدن این راز، پیتر ناگهان خود را مورد توجه رسانه‌ها و عامه مردم می‌بیند. بنابراین زندگی او به یک هرج و مرج مطلق تبدیل می‌شود، هرج و مرجی که مانند یک تفسیر نه چندان ظریف در مورد سلبریتی‌ها و فرهنگ پاپاراتزی، دوستان پیتر، ام جی، ند لیدز، هپی هوگان و عمه‌اش مِی‌پارکر را نیز با خود درگیر می‌کند. و هنگامی که درخواست‌های کالج پیتر، ام جی و ند به دلیل وضعیت جنجال‌برانگیز آنها رد می‌شود، پیتر تصمیم می‌گیرد از دکتر استرنج کمک بگیرد.

در این بین استرنج سعی می‌کند هر خاطره‌ای را که جهان در مورد مرد عنکبوتی بودن پیتر دارد پاک کند، اما طلسم به طرز وحشتناکی اشتباه می‌شود. این منجر به بروز شکافی در جهان چندگانه شده و در نتیجه راه را برای ورود نورمن آزبورن، اتو اکتاویوس و فلینت مارکو  از فیلم‌های مرد عنکبوتی سام ریمی و مکس دیلون و مارمولک از فیلم‌های مرد عنکبوتی مارک وب باز می‌کند؛ و این تمام چیزی است که من در مورد داستان خواهم گفت…

همانطور که به وضوح می‌توانید متوجه شوید، در داستان این اثر دو فیلم کاملاً متضاد در حال پیش‌روی هستند. یکی از آنها تلاش پیتر برای مقابله با افشای هویت او است و دیگری شرورانی از چندجهانی یا مولتی‌ورس هستند که باید متوقف شوند و به جهان مربوطه خود بازگردانده شوند، اما مشکل این نیست؛ چرا که پیتر باید در کنار خود شناسی و رویارویی با هدفش، در عین حال از دوستان و خانواده خود در برابر هرگونه آسیب احتمالی به حال و آینده آنها نیز محافظت کند. ترکیب این عناصر با وجود جذابیت هر کدامشان دچار یک مشکل است، و آن چیزی نیست جز سطحی نگری فیلمنامه به جزئیات داستان.

به محض اینکه اولین تریلر فیلم منتشر شد، بسیاری از طرفداران متوجه شدند که چیدمان داستان چندجهانی کمی نادرست به نظر می‌رسد. در واقع هر چقدر هم که دکتر استرنج مغرور باشد، به این راحتی نباید دست به انجام چنین طلسم خطرناکی بزند، طلسمی که باعث می‌شود همه فراموش کنند که پیتر  مرد عنکبوتی است. برخی این ایده را گیج‌کننده و یا یک شوخی موجود در تریلر می‌دانستند، اما حالا با پخش فیلم متوجه شدیم تریلر برداشت نسبتاً دقیقی از نحوه انجام همه چیز به مخاطب می‌دهد.

خط داستانی درهم و برهم مولتی‌ورس در No Way Home واقعاً ابزاری برای رسیدن به هدف است، چیزی که قرار نیست زیاد در مورد آن فکر کنید، بلکه این خط داستانی تنها وسیله‌ای است که به فیلم کمک می‌کند خدمات باکیفیت برای طرفداران ارائه دهد. برای مثال: از آنجایی که شکاف چندجهانی باعث می‌شود که بسیاری از آنتاگونیست‌های قدیمی به دنیای مرد عنکبوتی تام هالند سرازیر شوند، بنابراین بیشتر فیلم به برخورد سخت جهان‌های سینمایی متضاد می‌پردازد. به این ترتیب، شخصیت‌های شرور که در حال بازگشت هستند، بی وقفه درباره گذشته‌شان صحبت می‌کنند تا مطمئن شوند که هیچ یک از مخاطبان گیج نمی‌شوند، و بنابراین این خلاصه‌نویسی مداوم زمان زیادی از فیلم را می‌خورد که می‌توان آن را صرف انجام هر کار دیگری کرد.

فراتر از آن، رویکرد فیلم به دنیای چندگانه در مقایسه با Spider-Man: Into the Spider-Verse که بسیار ماجراجویانه‌تر، خلاقانه‌تر و کاملاً سرگرم‌کننده‌تر بود، بسیار کمرنگ‌تر و بدون برنامه است. در کنار این ضعف موجود در فیلمنامه و داستان، کارگردانی جان واتس نیز در نقطه اوج خود نیست. برای مثال برخی از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین لحظات فیلم کمی معمولی‌تر از آنچه که باید می‌گذرند، زیرا واتس قاب‌های عجیب و غریبی را انتخاب می‌کند یا روی سوژه اشتباهی تمرکز می‌کند.

البته به هیچ وجه کار کارگردانی این اثر چیز بدی نیست، اما برای چنین فیلم عظیمی ممکن است منطقی باشد که افسار را به کسی بسپاریم که چشم تیزتری به تصویرسازی نمادین داشته باشد. بنابراین اگرچه فیلم جان واتس به اندازه کارگردانی سم ریمی یا مارک وب در دو فرنچایز قبلی پر جنب و جوش یا الهام‌بخش نیست، اما او حداقل در جایی که به سکانس‌های اکشن فیلم مربوط می‌شود، خوب عمل می‌کند.

Spider-Man: No Way Home سه گانه فیلم‌های مرد عنکبوتی خود را با قوسی عظیم برای پیتر پارکر به پایان می‌رساند که به تام هالند بزرگترین فرصت‌های عاطفی دوران تصدی او در MCU تا به امروز را می‌دهد. بیشتر فیلم روی پیتر تمرکز دارد که عواقب اعمالش را محاسبه می‌کند و ساده لوحی خوش نیت خود را با رشد شخصی لازم برای بهبود زندگی خود و اطرافیانش متعادل می‌کند. حتی با وجود تردیدهای ناشیانه فیلمنامه، هالند عملکرد قابل توجهی از خود ارائه می‌دهد که اگر به نحوی آخرین حضور او در MCU باشد، مطمئناً باید به آن احترام بگذارید.

پیتر پارکر در این فیلم می‌آموزد که چگونه مرد خودش باشد، اما همچنین به دیگران تکیه کند، و احساسات متضاد بسیاری را به هدفی هدایت کند که ارزش مبارزه برای آن را دارد. در کنار این موضوع نکته‌ای دیگر وجود دارد که متن فیلم می‌خواهد آن را برای مخاطب درشت‌تر جلوه دهد؛ در فیلمی که حتی خود مرد عنکبوتی توسط جامعه طرد می‌شود و به ناحق مقصر مرگ یک شرور واقعی می‌شود، حضور دشمنان گذشته این ابرقهرمان به ما یادآوری می‌کند که در زیر ظاهر شیطانی آن‌ها افراد خوبی وجود داشتند که یا توسط بدرفتاری جامعه به حاشیه رانده شدند یا قربانیان رویدادهای ناگوار بوده‌اند که به این روز در آمده‌اند. در کنار این نکات، همه عناصری که از یک فیلم مارول انتظار دارید نیز وجود دارد، مانند صحنه‌های اکشن حماسی و سکانس‌های مبارزه که باعث می‌شود نفستان را برای چند دقیقه حبس کنید.

اگر بخواهیم عمیقاً در خط داستانی No Way Home جستجو کنیم، پیدا کردن حفره‌های داستان کار سختی نخواهد بود: چیزهای زیادی در فیلم اتفاق می‌افتد و به همه این رویدادها توضیح مناسبی داده نمی‌شود. اما این هدف فیلمی نیست که بتواند حداقل هفت فیلم متفاوت از گذشته را با شخصیت‌ها و واقعیت‌های کاملاً متفاوت گرد هم آورد و به تک تک آنها معنای جدیدی ببخشد. بنابراین، Spider-Man: No Way Home نه تنها حماسی ترین و غافلگیرکننده ترین فیلم مرد عنکبوتی جان واتس است، بلکه یکی از پیچیده ترین و لذت بخش‌ترین فیلم‌های ابرقهرمانی است که در این دهه دیده‌ایم.

این فیلم به بازیگر این فرصت را می‌دهد تا بهترین بازی خود را در یک فیلم مرد عنکبوتی ارائه دهد. اگر قبلاً او را دوست داشتید، اکنون او را بیشتر دوست خواهید داشت. و اگر او هرگز در قسمت‌های قبلی شما را کاملا متقاعد نکرد، این بار شما را خشنود خواهد کرد. این اثر همچنین شامل یک فیلم کوتاه برای بندیکت کامبربچ است که در نقش دکتر استرنج بازمی‌گردد. او برخی از اخلاقیات مورد نیاز داستان را ارائه می‌کند و ظاهرش به تنظیم ضربان داستانی آینده کمک می‌کند.

اما مسلماً مهم‌تر از همه، این فیلم شامل شخصیت‌هایی می‌شود که به طور کامل شکل گرفته‌اند. آیا دیدن افرادی مانند آلفرد مولینا و ویلم دافو در فیلم Spidey جالب است؟ من از طرفداران بزرگ سه گانه مرد عنکبوتی به کارگردانی سم ریمی در اوایل قرن 21 هستم، بنابراین هر گونه ارتباطی با آن سری فیلم‌های قدیمی برای من لذت بخش است. مطمئناً، در چنین داستانی برخی از شخصیت کمی بیشتر از دیگران عمق پیدا می‌کنند، اما تقریبا همه زمان مناسبی را برای گفتن داستان خود در اختیار دارند. و جدای از این، حتی در میان این همه مشت و لگد و اکشن فراوان فیلم، برای یک بار هم که شده به ما یادآوری می‌شود که ابرقهرمانی فقط مشت زدن و لگد زدن نیست، و این نکته بسیار عالی است.

در پایان باید گفت در حالی که Spider-Man: No Way Home سومین فیلم انفرادی مرد عنکبوتی برای تام هالند است، اما این پایان کاراکتر نیست. گفته می‌شود، هر چیزی که در آینده می‌آید این فرصت را دارد که با آنچه قبلاً آمده است متفاوت باشد، بنابراین این فیلم به نوعی نقطه پایانی به نظر نمی‌رسد. به طور کلی این فیلمی است که بسیار به MCU متصل است، اما در عین حال تصویری است که امکان چرخش و فوکوس مجدد را فراهم می‌کند، در حالی که به همه ما یادآوری می‌کند همه فیلم‌های Spidey که قبلاً دیده‌ایم نیز لذت بخش بوده‌اند.

بیشتر بخوانید : 

• نقد فیلم Dune
• نقد فیلم Free Guy
• نقد فیلم Venom 2
• نقد فیلم Shang-Chi and The Legend of The Ten Rings
• نقد فیلم Snake Eyes