نقد فیلم The Last Mercenary

ژان کلود ون‌دام یک ستاره اکشن افسانه‌ای برای خیلی از عاشقان سینمای رزمی است. از میمیک درون چهره و بازی‌اش گرفته تا لبخند‌های جذابش، و از ضربات بلند و حرکات دیدنی‌اش با پا گرفته تا انعطاف بدنی فوق‌العاده‌اش، همه ابزاری بوده‌اند که ون‌دام با آن به ساخت فیلم‌های اکشن دهه 1980 و 90 میلادی به بهترین شکل ممکن کمک کرده است. با این اوصاف، هر نماد سینمای اکشن پس از مدتی مستحق فیلمی است که نامه‌ای عاشقانه برای گذشته درخشانش باشد. حالا فیلم آخرین مزدور یا «The Last Mercenary» دقیقاً چنین اثری است که می‌خواهد مارک تجاری فراموش شده ژان کلود ون‌دام (فرانکی دوران ما) را به بینندگان امروز سینمای اکشن یادآوری کند.

خلاصه داستان: یک پرونده هویت اشتباه یک مزدور افسانه‌ای فرانسوی به نام ریچارد (ژان کلود ون‌دام) را مجبور می‌کند تا به خانه بازگردد و با پسری که مدتها پیش مجبور به ترک وی شده بود ملاقات کند. در واقع ون‌دام نقش ریچارد برومر را بازی می‌کند، مامور مخفی سابق فرانسوی معروف به «مه» ( مه دیده می‌شود اما گرفتن آن غیرممکن است). برومر پس از ماجرایی در گذشته‌اش بدنام و سپس تبعید و ناپدید شده و حالا مشهورترین مزدور جهان است. داستان فیلم اکشن و کمدی «آخرین مزدور» پیرامون همین حوادث می‌چرخد.

اگر بخواهم صادقانه بگویم، من واقعاً نمی‌دانم چگونه در مورد آخرین مزدور صحبت کنم. اگر به سمت نوستالژی و خاطرات دوران نوجوانی و حتی کودکی بروم، یعنی آن روز‌هایی که دیدن «رینگ خونین»، «شیردل» و «سرباز جهانی» تنها سرگرمی امثال من بود، باید از این اثر نیز تعریف و تمجید کنم. اما، اگر بخواهم با تجربیات این روزهایم به فیلم نگاهی داشته باشم، داستان تفاوتی ویژه خواهد کرد. چرا که این اثر اساساً یک اکشن پوچ است. اگر بخواهیم از منظر سبک یا فرم به این اثر نگاهی داشته باشیم، باید گفت «آخرین مزدور» متعلق به ژانری بسیار عجیب و غریب است؛ ژانری که میتوان به آن اکشن کمدی فرانسوی گفت.

شاخص ترین مثال برای آثار ژانر اکشن کمدی فرانسوی مجموعه فیلم «تاکسی» است. اما احتمالاً این اثر در تلفیق ژانر و سبک حتی گسترده تر از سِری فیلم تاکسی عمل می‌کند. در واقع این اثر یک بازگشت به نوع خاصی از فیلم‌ها است که افراد شاخصی در سینمای فرانسه ستاره آن بودند. برای مثال فردی مانند «ژان پُل بلموندو» در دهه هفتاد یا هشتاد استاد حضور در چنین آثاری بود. طنز کاملاً پوچ یا گاهاً احمقانه از نشانه‌های ذاتی این دست آثار است.

حالا آخرین مزدور دارای قسمت‌های مساوی از سکانس‌های اکشن و کمدی فرانسوی است که با کاراته بازی ژان کلود ون‌دام نیز تلفیق شده است. به طور کلی پوچی داستان و طنز سرخوش از نشانه‌های آخرین مزدور است. در واقع هیچ چیز جدی در مورد این فیلم وجود ندارد. در عوض، این یک فیلم اکشن است که گاهی باعث خنده شما می‌شود و درعین حال هر گونه تماس با آثار کلاسیک‌ ون‌دام را که می‌توانید تصور کنید نیز به شما ارائه می‌دهد.

آخرین مزدور دقیقاً می‌داند که قصد دارد چه فیلمی باشد و به طور کلی، وعده اولیه خود را به خوبی اجرا می‌کند. فیلم یک سواری مضحک، پرهیاهو و پر از اکشن است که تماشاگران در دهه 1990 آن را دوست داشتند و بدون شک احساسات نوستالژیک را القا خواهد کرد، زیرا یکی از بزرگترین ستاره‌های اکشن هالیوود، یعنی ژان کلود ون دام، بار دیگر به عشق تماشاگران رو به هنرهای رزمی خاص خود آورده است.

در کنار این موارد یک چیز کاملاً مسلم است، و آن دیدن ژان کلود ون‌دام در فیلمی با بودجه نسبتاً عالی و بسیار خوب است؛ او در شصت سالگی هنوز هم می‌تواند مثل قبل بجنگد. سکانس‌های اکشن تمیز و ژان کلود ون‌دام گونه‌ای در طول این فیلم وجود دارد که این بازیگر سعی کرده آنها را به بهترین نحو ممکن اجرا کند. لحظاتی مانند بزن بزن‌های سریع ون‌دام در این فیلم باعث می‌شود که آرزو کنم عاشق آخرین مزدور باشم، اما واقعیت این است که طنز این فیلم به هیچ وجه برای من کار نمی‌کند.

در واقع خود من شخصاً در صحنه‌های کمدی به جای خندیدن، چشم‌هایم را روی هم می‌چرخاندم تا صحنه زودتر تمام شود. با این اوصاف، من اعتراف می‌کنم که این نوع طنز فوق العاده گسترده فرانسوی هیچ وقت هرگز برای من کار نکرده است. حتی وقتی صحبت از فیلم‌های بلموندو به میان می‌آید ، من فیلم‌های جدی تر او را بیشتر از کمدی‌ها ترجیح می‌دهم.

البته ون‌دام در فیلم فوق‌العاده است. او همچنین اکثر کار بدلکاری را درست مانند دهه 1980 خودش انجام می‌دهد. اما با توجه به سن او که 60 سالگی است، منطقی است که تدوین سریع و استفاده از یک تیم بدلکار نیز در کار بیشتر از گذشته دخیل باشند. بنابراین، تنها تفاوت بین ون‌دام در دهه 1990و2021 این است که او اکنون بازیگر بسیار بهتری است. بدون شک طنز موجود در اجرای ون‌دام نکته بارز بازی اوست. هر چند من طرفدار ژانر کمدی فرانسوی نیستم، اما اجرای این ستاره اکشن قدیمی قابل ستایش است.

ون‌دام هرگز با کمدی بیگانه نبوده است. در واقع هیچ ستاره اکشن نمی‌تواند با کمدی بیگانه باشد. هر ستاره اکشنی در سینمای امروز جهان باید کمی زمان بندی کمیک داشته باشد تا بتواند در حالی که یک شرور را به قتل می‌رساند، دل و دهان مخاطب را نیز سرشار از امید و لبخند کند. و ون‌دام نیز از این قاعده جدا نیست.

با این اوصاف، فیلم The Last Mercenary یک کمدی اکشن است که برای شخص ون‌دام ساخته شده است تا بتواند اکشن و کمدی خود را به نمایش بگذارد. در نتیجه «آخرین مزدور» نامه‌ای عاشقانه به ژان کلود ون‌دام و میراث سینمایی او در پوچ ترین و کمدی ترین شیوه‌ها است. این فیلم می‌تواند برای دوست داران این بازیگر و البته طرفداران سینمای کمدی فرانسه سرگرم‌کننده و پُر جنب و جوش باشد.

البته مطمئناً برخی ناهماهنگی‌های داستانی و برخی از جوک‌های غیر اصولی و لحظات طنز مسخره وجود دارد که به محتوای فیلم نمی‌آید، اما در کل، The Last Mercenary  فقط یک سرگرمی معمولی است. در واقع این ون‌دام است که هر کاری را که برایش او را دوست داریم انجام می‌دهد و قسمت‌های عجیب و غریب یک کمدی بد را نیز به جلو سوق می‌دهد. بنابراین آخرین مزدور در حکم بازگشت ماهیچه‌های بروکسل (فرانکی) به مارک تجاری خود است.